“We kennen allemaal de clichés rondom verzuim. De snotterende collega die zich netjes ziek meldt. De gebroken enkel na een fietsongeval of de medewerker die na een burn-out maandenlang thuiszit. Ziek is ziek, toch?
Maar wat als iemand wél op kantoor (of in de Zoom-call) verschijnt, mails beantwoordt, meetings bijwoont, maar ondertussen leegloopt? Geen energie, geen focus, geen werkplezier. Niet ziek, maar ook niet oké. Dat is grijs verzuim, en het is aan een stille opmars bezig.”
Grijs verzuim: het ongemerkte energielek
Grijs verzuim verwijst naar medewerkers die technisch gezien aanwezig zijn, maar eigenlijk niet optimaal kunnen functioneren. Ze zijn er fysiek, maar mentaal haken ze langzaam af. Soms komt dat door langdurige stress, een sluimerende lichamelijke klacht of simpelweg door structurele overbelasting. Het is een soort niemandsland tussen volledig inzetbaar en ziek gemeld, en het kost het bedrijsleven stilletjes miljoenen.
Wat het lastig maakt, is dat grijs verzuim vaak onder de radar blijft. Er is geen officieel moment van ziekmelding, geen HR-melding, geen vervanger die ingeschakeld wordt. De persoon werkt nog gewoon. Alleen veel minder effectief. En vaak ook veel minder gelukkig.
Van symptomen naar oorzaken: waar je écht moet kijken
Trendsettende bedrijven maken een duidelijke verschuiving: weg van symptoombestrijding, richting de bron. Ze kijken niet alleen naar hoe iemand functioneert, maar wat er onder de motorkap gebeurt. En daar spelen vier pijlers een cruciale rol: voeding, beweging, rust en externe factoren.
Een verminderde vitaliteit begint vaak bij voeding. Denk aan medewerkers die hun dag starten met suikerpieken en eindigen in energiedips. Of een lunch die vult, maar niet voedt. Bedrijven die hierin het verschil maken, investeren bewust in voedzaam eten op de werkvloer. Geen ‘broodje kaas met stress’ meer, maar gevarieerde opties die energie geven, het brein ondersteunen en herstel bevorderen.
Beweging is minstens zo belangrijk. Zeker in een hybride werkomgeving waarin veel mensen uren achter een scherm zitten. Niet iedereen hoeft CrossFit te doen in de lunchpauze, maar het lichaam letterlijk in beweging brengen, al is het maar via micro-breaks, staand vergaderen of actieve teamuitjes, maakt een wereld van verschil voor focus, stemming en weerstand tegen stress.
En dan rust, grijs verzuim is zelden het gevolg van één drukke week. Het ontstaat door een gebrek aan herstelmomenten, dag in dag uit. Soms over een periode van jaren. Medewerkers die nooit écht ‘uit’ staan, raken op termijn leeg. Organisaties die dit doorbreken, stimuleren een gezonde werk- en rustbalans. Denk aan duidelijke afspraken over bereikbaarheid, rustmomenten tussen meetings en aandacht voor slaapgedrag, bijvoorbeeld via coaching of challenges.
En tot slot externe factoren. Werkdruk, cultuur, onduidelijkheid in verwachtingen of onvoldoende steun vanuit het team zijn vaak stille energievreters. Juist deze factoren bepalen of iemand structureel in de ‘overlevingsstand’ schiet, of duurzaam kan presteren. Bedrijven die bewust sturen op werkgeluk en sociale veiligheid, bouwen aan buffers die beschermen tegen uitval of het nu zwart of grijs is.
Van controleren naar ondersteunen
Deze aanpak vraagt om een andere houding. Minder registreren, meer begeleiden. Niet sturen op aanwezigheid, maar op energie en resultaat. Bij organisaties waar dit goed werkt, zie je dat leidinggevenden regelmatig het gesprek aangaan over leefstijl, niet als privéaangelegenheid, maar als onderdeel van duurzaam inzetbaar zijn.
Concreet betekent dit dat voeding, beweging en herstel vaste thema’s worden in teamoverleggen, check-ins en zelfs KPI’s. Dat medewerkers ruimte krijgen om gezond gedrag te oefenen, zonder dat dit voelt als ‘erbij’ doen. En dat vitaliteit geen eenmalige week per jaar is, maar een doorlopende lijn in het beleid.
Iedereen verantwoordelijkheid
Wat we van deze voorlopers leren: het aanpakken van grijs verzuim vraagt om een fundamentele mindsetshift. Van ‘ziekte bestrijden’ naar ‘gezondheid behouden’. Van verzuimregistratie naar energiebeheer. En dat is niet alleen een taak voor HR. Leidinggevenden, collega’s en medewerkers zelf spelen allemaal een rol.
Want de echte winst zit niet in het verlagen van het aantal ziekmeldingen. Die zit in het verhogen van het aantal medewerkers dat écht goed in z’n vel zit, fysiek, mentaal en emotioneel. En daardoor een bijdragen op een duurzaam kunnen leveren, voor zichzelf én voor het bedrijf.
Wil je grijs verzuim op de werkvloer écht aanpakken?
Gezonde en energieke medewerkers zijn geen toeval, maar het resultaat van een doordacht beleid. Wij helpen organisaties om voeding, beweging, rust en werkplezier structureel te integreren in de werkdag. Of je nu start met een eerste stap of klaar bent voor een integrale aanpak: wij denken graag met je mee.
Ontdek onze aanpak voor duurzame vitaliteit en bekijk hoe we samen grijs verzuim kunnen terugdringen.